svaki dan, osim subote, 11.30-21.00
E-mail: info@nahla.ba
+387 33 710 650
Najčešći alergeni – polen
Kako nastaju reakcije na polen i kako izbjeći izlaganje ovom alergenu kad se čini da je svuda oko nas?
Pripremila: Tajna Klisura, voditeljica Nahlinog fitness centra
Polen ili cvjetni prah je praškasta tvar koju proizvode muške gametangije na biljkama i jedan je od najčešćih uzročnika alergija. Kad polenovo zrno dođe u vlažnu sredinu na tučak biljke ili sluznicu disajnog sistema, ono otpušta niz hemijskih spojeva. Kod nekih biljnih vrsta, među tim spojevima se nalaze i oni koji u nekih ljudi izazivaju slabiju ili jaču alergijsku reakciju.
Ova alergija je mnogima poznata kao peludna groznica ili hunjavica, dok je stručnjaci obično nazivaju sezonski alergijski rinitis ili jednostavnije, polinoza. Obično predstavlja početni stadij puno kompleksnijih bolesti disajnog i imunološkog sistema, koje ugrožavaju 15-25% populacije.
Kad su alergije na polen u pitanju, bitno je otkriti na šta tačno smo alergični i kako tretirati simptome specifične za određene alergene. Najčešći simptomi alergijskog rinitisa su: izlučivanje iz nosa i sluzi, kihanje, svrbež nosa, očiju, ušiju i usta, začepljen nos (nazalna kongestija), crvene i suzne oči, oticanje oko očiju, dok su za donje disajne puteve (astma) karakteristično: nadražajni suhi kašalj, zviždanje pri disanju i otežano disanje zbog spazma bronha, a koji može dovesti i do gušenja. Alergije mogu dijeliti određene sličnosti kad su simptomi u pitanju, ali dužina njihovog ispoljavanja je veoma različita.
Svakog proljeća, ljeta i jeseni biljke oslobađaju sitna zrnca polena kako bi oplodile druge biljke iste vrste. Većina peludi koja uzrokuje alergijske reakcije dolazi od drveća, korova i trava. Polen ovih biljaka je sitan, lagan i suh što mu omogućava olakšano prenošenje vjetrom.
Koncentracija polena u atmosferi se razlikuje u skladu s godišnjim dobom te zavisno od biljne vrste. Tako provedena istraživanja pokazuju sezonske varijacije uzroka alergijskih reakcija. Veoma je bitno informisati se o prisutnim alergenima kao i njihovoj koncentraciji u odnosu na godišnje doba. Tokom proljeća ovakve reakcije su uzrokovane polenom vrba, lijeske, crnog bora, jasena i johe, zatim lipe i živice. Tokom ranog ljeta počinje sezona cvjetanja trava, od kojih su mnoge vrste jaki alergeni. Mnoge strane (namjerno ili nenamjerno unesene) vrste predstavljaju jake alergene. Najpoznatije vrste koje spadaju u grupu polenskih alergena na području Kantona Sarajevo su ambrozija i pajasen.
Jedna od osnovnih mjera opreza i prilagođavanja ponašanja je izbjegavanje pojedinih dijelova grada u određenim sezonama. Tako se, prema smjernicama koje daje Centar za ekologiju i prirodne resurse – Akademik Sulejman Redžić (PMF, Sarajevo) osjetljivoj grupi građana preporučuje izbjegavanje kretanja Vilsonovim šetalištem u sezoni cvjetanja lipa.
Osobama koje tokom ranog proljeća (u vrijeme cvjetanja drveća) često pate od alergijskog rinitisa preporučuje se da što više vremena provedu u visokoplaninskom području (iznad granice šume). Za razliku od toga, osobama koje su alergične na polen trava preporučuje se što duži boravak u šumskim ekosistemima tokom ljetnog i ranojesenjeg perioda.
